مبانی طراحی معماری و عوامل موثر بر طراحی پروژه معماری در 45 صفحه ورد قابل ویرایش

فصل اول

«مفهوم برنامه‌ریزی بر طراحی»

مفهوم برنامه‌ریزی:

مفهوم طراحی:

نکته 1: انسان برای انجام پیش‌اندیشه‌ی کارها، نیاز به «تفکر» و «طرح‌ریزی» دارد و همچنین، برای ساختن همه‌ی مصنوعات بزرگ و کوچک مورد نیاز خود، نیازمند «تفکر»، «تصور» و «طراحی کردن» است. «طراحی»، وسیله‌ی ساختن، آبادانی و تمدن است.

نکته 2: ما می توانیم با استفاده از قدرت «حافظه» و «تخیل»، آن چه را که قبلاً دیده‌ایم «تجسم» کنیم و نیز می توانیم به کمک «تفکر» و «تخیل» و «قدرت خلاقیت»، درباره‌ی آن چه که «ممکن است باشد» تعمق کنیم و تصویری از آن چه که می تواند باشد، مجسم سازیم و آن را ترسیم نموده، با دیگران در میان بگذاریم.

نکته 3: طراحی تلاشی اندیشمندانه، خلاقانه است که از تفکر، شروع و به ارائه‌ی محصولی زیبا، کارآمد و اصیل ختم می‌شود. و طرح نهایی همیشه عمق اندیشه و بصیرت طراح را در خود باز می تاباند و حکایتگر عمق اندیشه و بصیرت طراح را در خود باز می تاباند و حکایتگر عمق و سلیقه‌ی اوست.

فصل دوم

«ابعاد مختلف طراحی و مفاهیم آن»

معماری طبیعت:

هریک از این عناصر، با محیط خود رابطه‌ای سنجیده و توازنی دقیق دارند و هر جزء از اجزای آن‌ها در عین کمال، بخوبی در خدمت کل قرار می گیرند و ترکیب منسجم اجزا به کلیتی منسجم، واحد، کارآمد و زیبا منجر می‌شود.

ترکیب، شکل و ساختار آن‌ها، هماهنگ با طرز زندگی و بودباش موجود و هدف آنهاست.

معماری عناصر مصنوع:

همه‌ی آن‌ها از موادی بخصوص و با تکنیک‌های ویژه ساخته می‌شوند. هر کدام اندازه، شکل و هندسه‌ی خاص خود را دارند و متناسب با نیاز انسان، ابعاد جسمانی و نیاز‌های روانی او شکل می گیرند. در عین حال هر یک از این مصنوعات به تناسب محیطی که در آن واقع می‌شوند (مثلاً در فضای باز یا بسته) و نوع نیروها و عواملی که بر آن‌ها اثر می‌گذارد ساختار خاص خود را پیدا می‌کنند و در هر صورت، این مصنوعات گرایش به کمال کارآیی و زیبایی دارند و متناسب با امکانات و محدودیت‌های مالی و تکنیکی موجود، شکل می گیرند.

ابعاد مختلف در طراحی

1- ابعاد عملکردی:

در معماری هر فضایی برای استفاده و عملکردهای خاصی طراحی می‌شود.

2- ابعاد جغرافیایی و محیطی:

طرح و سیمای ساختمان‌های مناطق مختلف با هم متفاوت است.

3- ابعاد هنری و ذوقی:

معماری ما شاهکارهایی از زیبایی هستند و طرح‌ها و آثار معماری نیز در کمال ذوق و زیبایی طراحی و ساخته می‌شوند.

4- ابعاد فنی و تکنیکی:

هر قسمت از یک ساختمان، اعم از بخش‌های پیدا و ناپیدای آن، با استفاده از ماده و صنعت به وجود می آید.

5- ابعاد اجتماعی و فرهنگی:

سابقه‌ی تاریخی، ارزشهای اجتماعی، اهداف و ارزش‌های فرهنگی و دینی هر جامعه، عامل وحدت، تحول و تداوم حیات جامعه است و از عوامل اثر گذار در طراحی معماری به شمار می رود. ایجاد حریم، حفظ امنیت و ایجاد فضایی مأنوس و … در معماری ضروری است.

فصل سوم

«عوامل مؤثر در طراحی معماری و صورت عقلانی طرح»

یکی از گیراترین و مهم‌ترین مباحث در مبانی طراحی معماری «روند طراحی معماری» می‌باشد.

«هر پروژه، یک صورت منطقی و عقلانی دارد که اهداف، ویژگی‌های کیفی و ابعاد کمی آن را بیان می‌کند و اصول و احکام حاکم بر طراحی را روشن می سازد.»

اهداف و عوامل مؤثر بر طراحی پروژه‌ی معماری

1- تعیین اهداف

انسان در سایه‌ی نگرش زیبا، هدفدار و مسئولانه است که روش زندگی و مناسبات اجتماعی، اقتصادی و نظام ارزشی خود را سازمان می دهد و طرز تفکر، معیارهای گزینش، نحوه‌ی انتخاب و عملش را معین کرده، برنامه‌ریزی و یا طراحی می نماید.

معماری در پی ایجاد رابطه‌ای متوازن با طبیعت است؛ برای ایجاد محیط مناسب برای زندگی، رشد، تربیت و بالندگی می کوشد و در پی ساختن فضا و محیطی متناسب با شأن و رسالت انسان است.

2- تعداد برنامه‌ی فیزیکی طرح

تعداد فضاهای مورد نیاز هر پروژه، به همراه مساحت و مشخصات هر فضا، برنامه‌ی فیزیکی آن پروژه است. قبل از طراحی پروژه برنامه‌ی فیزیکی آن را تهیه می کنیم.

3- بررسی عوامل جغرافیایی و محیطی

معماری بومی در مناطق مختلف کشور، با توجه به شرایط خاص هر منطقه، مختصات جغرافیایی، ارتفاع آن از سطح دریاهای آزاد، نزدیکی و دوری نسبت به دریا، میزان رطوبت و بارندگی، به خوبی شکل گرفته و در طول زمان به کمال رسیده است.

4- شرایط اقلیمی

قبل از شروع طراحی هر ساختمان ابتدا، شرایط اقلیمی، مورد مطالعه قرار می‌گیرد و نتایج آن به صورت خلاصه ترسیم و نمایش داده می‌شود. این نمودار‌ها می توانند به عنوان یکی از اصلی‌ترین عوامل مؤثر در ایده‌های طراحی مورد استفاده قرار گیرند.

5- بررسی و تجزیه و تحلیل زمین و هم جواری

شکل و مساحت، میزان و جهت شیب زمین کاربری‌های زمین‌های اطراف، امکانات دسترسی به زمین، دید و منظر مناسب زمین، عوارض مصنوعی یا طبیعی موجود را مطالعه می کنیم و همچنین خاک را بررسی می نماییم.

6- بررسی مصالح، تکنولوژی و سازه‌ی ساختمان

در سواحل شمالی، از چوب و در مناطق کویری از آجر، در مناطق کوهستانی شمال و غرب از سنگ، آجر و چوب برای ساختن استفاده می‌شود. استفاده از سازه‌های فولادی یا بتنی در کنار مصالح بومی نیز معمول است.

7- ابعاد انسانی و فضای معماری

نیاز به داشتن فضای شخصی، رعایت فاصله مناسب بین افراد در زندگی خانوادگی و یا دوستانه و تنظیم فاصله و حفظ حریم فضای شخصی در روابط و فعالیت‌های اجتماعی، از آن جمله است.

فضا، متناسب با ابعاد انسان، ابعاد لمس کردنی، شنیدنی و بوئیدنی نیز پیدا می‌کند این ابعاد بر نحوه‌ی احساس و نوع برداشت ما از فضا تأثیر گذارند.

8- مقیاس انسانی در فضای معماری

ابعاد و نحوه‌ی حرکت بدن انسان، از اصلی‌ترین عوامل تعیین فضا در معماری است.

9- الزامات تأسیساتی

سیستم‌های تأسیسات مکانیکی و الکتریکی ساختمان نیز شرایط محیطی لازم را برای ایجاد فضایی راحت و قابل سکونت ایجاد می نماید.

برخلاف سیستم سازه، سیستم‌های تأسیساتی در عین اهمیت، معمولاً در فضای معماری دیده نمی شوند.

مهندس معمار، قبل از طراحی باید با مشورت مهندس مکانیک و مهندس برق، در مورد سیستم‌های فوق تصمیم گیری کرده باشد و امکانات لازم برای استقرار تجهیزات و حرکت کانال‌ها و لوله‌ها و … را پیش بینی نموده باشد.